Cradle to cradle: oneindig hergebruik van grondstoffen
In het boek Cradle to Cradle schetsen chemicus Michael Braungart en architect William McDonough de mogelijkheid van een duurzame wereld zonder schaarste. Advies- en ingenieursbureau Search bracht de Nederlandse vertaling op de markt. Eigenaresse en duurzaam onderneemster Anne-Marie Rakhorst aan het woord over het boek.
Waarom een Nederlandse vertaling van Cradle to Cradle?
Zeven jaar geleden ontmoette ik de auteurs en ik werd direct getroffen door de positiviteit in hun boodschap. Hun ideeën sloten precies aan bij mijn opvattingen over duurzaam ondernemen. Het is een voor iedereen toegankelijk principe dat pleit voor samenwerking tussen overheid, bedrijven, ondernemers en burgers. Vooral de creatieve industrie zoals ontwerpers en architecten wordt hierin betrokken. Het is een verbindend en enthousiasmerend verhaal. Je moet geen problemen creëren en dan weer oplossen. Je moet ervoor zorgen dat ze niet ontstaan.
Wat houdt cradle to cradle in?
De oude benadering van produceren is die van cradle to grave, van wieg tot graf. De productiemethoden zijn zo ontwikkeld dat grondstoffen uiteindelijk verloren gaan. De stoffen zijn soms gedeeltelijk herbruikbaar, maar er is altijd kwaliteitsverlies. Bij cradle to cradle, van wieg tot wieg, is er geen sprake van dit verlies. De filosofie van de auteurs is dat afval eigenlijk niet hoort te bestaan. Een producent moet zijn producten zo ontwerpen en produceren dat het restproduct weer grondstof wordt van een nieuw product. Afval is dan voedsel. Het gaat dus verder dan recycling. Braungart en McDonough maken een mooie vergelijking met een kersenboom. De bloesem die naar beneden valt, is weer een nieuw ingrediënt voor de natuur. De bloesem wordt honderd procent hergebruikt.
Waarmee gaat het verder dan recycling?
Bij recycling gaat het om tweederangs hergebruik. Recycling noemen wij daarom downcycling. Het restant van een product kan niet volledig worden hergebruikt. Het nieuwe product vergaat op zijn beurt ook weer en stapsgewijs gaan de grondstoffen verloren. Wij willen er een mooie oneindige kringloop van maken, zodat we grondstoffen eindeloos kunnen blijven gebruiken, van generatie op generatie.
Hoe pas je dat in de praktijk toe?
Je houdt er bij de productie al rekening mee dat het afval volledig herbruikbaar is. T-shirt fabrikant Trigema maakt bijvoorbeeld een shirt dat volledig composteerbaar is. Het versleten product is nieuwe bouwstof voor de natuur. De fabrikant mixt dus geen organische stoffen met chemische. Dan is het nooit meer goed her te gebruiken. We hebben het ook bij ons eigen kantoor in Amsterdam toegepast. De realisatie ging volgens het principe ‘bouw als een boom’. We hebben een daktuin die isoleert, met een vijver waarin hemelwater wordt opgevangen. Dit water zuiveren we biologisch en gebruiken we in het kantoor. De massieve houtbouw is behandeld met een biologische coating en de panelen zijn niet verlijmd. De bouwdelen zijn zo uit elkaar te halen en na sloop herbruikbaar. Het water en de lucht geven we gefilterd weer terug aan de natuur.
Bedrijven kunnen een Cradle to Cradle certificaat krijgen. Is het niet vooral gericht op grote bedrijven?
Zeker niet. Ook als individu kun je heel goed de principes van Cradle to Cradle nastreven. De certificering is er om de kwaliteit te waarborgen, zodat duidelijk is dat producten die gebruikt worden ook echt schoon en veilig zijn. Verder is het ook voor de producenten een teken dat ze goed bezig zijn, dat ze weten dat ze de zaken goed aanpakken. Certificering is echter niet een op zichzelf staand doel. Je kunt het principe van Cradle to Cradle natuurlijk altijd toepassen. Iedereen kan dat doen. De kracht van het gedachtegoed is dat het vrij bruikbaar is en dat je er individueel prima mee aan de slag kunt. Graag zelfs. De problematiek van schaarste van grondstoffen en een groeiende wereldbevolking gaat ons allemaal aan. In deze tijd is duurzaamheid van groot belang. Het gaat om onze toekomst. We moeten niet op kortetermijnwinst letten, maar vooruit denken.
(Gepubliceerd in Sp!ts)