***
Na de val van het apartheidsregime wordt Nelson Mandela tot president van Zuid-Afrika gekozen. De nieuwe leider wacht een zware taak de armoede terug te dringen en het wantrouwen tussen blank en zwart te beëindigen. In ‘Invictus’ staat het wereldkampioenschap rugby in Zuid-Afrika voor de deur. Regisseur Clint Eastwood (Play Misty for Me, Unforgiven, Gran Torino) voert hierbij een zelfverzekerde Mandela op, die zijn volk poogt te verenigen via de universele taal van sport.
 
  

Het verhaal van Invictus is gebaseerd op werkelijke gebeurtenissen. In 1995 vond het WK rugby in Zuid-Afrika plaats. Het thuisland was automatisch geplaatst, maar niemand maakte zich illusies over de kansen van het verdeelde land. Tot ieders verbazing wist Zuid-Afrika echter de finale te halen en versloeg het hierin zelfs topfavoriet Nieuw-Zeeland. De handdruk van Mandela met aanvoerder Francois Pienaar ging de wereld rond en werd symbool voor de verbroedering der rassen.
 
De gebeurtenissen hebben Eastwood geïnspireerd tot een film waarin de nadruk ligt op de wijsheid en het visionaire gevoel van Mandela (Morgan Freeman). Mandela weet dat hij het land kan binden door saamhorigheidsgevoel en meent dat het WK hier uitermate geschikt voor is. Hij benadert Pienaar (Matt Damon) en probeert via deze aanvoerder het overwegend blanke rugbyteam van Zuid-Afrika (met één zwarte speler) te steunen en te stimuleren.
 
Het thema komt eenvoudig over, maar is dat toch niet helemaal. Eastwood weet heel goed de onderlinge verhoudingen weer te geven. Sport kan dan wel verbroederen, maar hoe werkt dat bij een sport, die juist symbool staat voor het apartheidsregime? De (zwarte) sportbondleden willen unaniem de teamkleuren en de naam ‘Springbocks’ afschaffen, omdat deze te blank zijn. Mandela blijkt echter een (eigen)wijs man, en weet – tegen het advies van zijn staf in – de bond te overtuigen dit niet te doen.
 
De manier hoe Mandela dit doet, maakt indruk. De man die zelf 30 jaar van zijn leven in de gevangenis heeft gezeten, weet dat verbroedering alleen mogelijk is bij vergiffenis. Het adagium is: wat gij niet wilt dat u geschiedt, aandoe dat ook een ander niet. Daarbij is het natuurlijk politiek onverstandig om ‘de tegenstander’ tegen de haren in te strijken. Mandela neemt zijn beslissingen telkens op deze wijze, vanuit zijn hart, maar met een sterk gevoel voor politiek.
 
Het onderwerp leent zich voor flink wat sentiment en Eastwood laat het zeker niet na dit gevoel aan te wakkeren. De hele film zit van het begin tot het einde vol met tranentrekkende scènes. Dit kan – in combinatie met de voorspelbaarheid – teleurstelling over de film teweegbrengen. Toch is het in dit geval niet heel erg storend. Het is logisch dat je de afloop ziet aankomen, omdat die toch al bekend is. Het gaat om de wijze waarop Eastwood naar het einde werkt, en dat heeft hij toch knap gedaan. De film blijft de spanning behouden. En wat het tranentekken betreft… het blijft natuurlijk een Amerikaanse film.
 
Het enige echte minpunt zijn de slecht uitgewerkte bijkarakters. Eastwood wil teveel verschillende kanten van de maatschappij laten zien, en gaat hiermee te kort door de bocht. Het is bijvoorbeeld niet geloofwaardig dat de zwarte keukenmeid plotseling met het blanke gezin mee mag naar de finale. Vooral niet als je haar pas een paar minuten op het doek hebt gezien. Niettemin is Invictus zeker de moeite waard en speelt vooral Freeman een goede en geloofwaardige rol.